Facebook Νέοι Όροι Χρήσης: Τι Αλλάζει για τους Χρήστες & πώς τους Επηρεάζει
Το Facebook (Meta) αλλάζει τους Όρους Χρήσης και Πολιτικής του. Οι αλλαγές αυτές μπαίνουν σε πλήρη ισχύ από 01/01/25. Τι σημαίνει αυτό για τους χρήστες στην πράξη; Πώς τους επηρεάζει άμεσα;
Καθήσαμε και διαβάσαμε τους νέους όρους του Facebook και της μαμάς εταιρείας Meta (https://transparency.meta.com/el-gr/) έχοντας πολύ καλή γνώση των παλιών όρων. Κρατήσαμε σημειώσεις, τραβήξαμε screenshots, εντοπίσαμε τις διαφορές σε σχέση με τους προηγούμενους όρους του Facebook και σας παρουσιάζουμε τα συμπεράσματα της έρευνας μας.
Οι όροι μπαίνουν σε πλήρη ισχύ από την 1η Ιανουαρίου 2025. Απ ότι φαίνεται το Facebook άρχισε να ακούει την κατακραυγή του κόσμου και φαίνεται να ενισχύει την διαφάνεια για την προστασία των χρηστών της. Ωστόσο υπάρχουν κάποιες πολιτικές και πρακτικές που εντείνουν τις ανησυχίες μας.
Ας δούμε κάθε σημείο αναλυτικά, εντοπίζοντας τα πλεονεκτήματα και μειονεκτήματα για τους ίδιους τους χρήστες.
Χωρίσαμε το άρθρο μας σε 2 ενότητες.
Α. Όροι προς τη σωστή κατεύθυνση
Β. Όροι που δημιουργούν σοβαρές ανησυχίες (κι εδώ χρειάζεται όλη η προσοχή σας)
Ας ξεκινήσουμε λοιπόν.
Α. Όροι προς τη σωστή κατεύθυνση
1. Διαφάνεια στους Κανόνες Αφαίρεσης Περιεχομένου
Παλαιότερη Πολιτική: Η αφαίρεση περιεχομένου γινόταν χωρίς αναλυτική ενημέρωση.
Νέα Πολιτική: Το Facebook ενημερώνει πλέον τους χρήστες γιατί αφαιρείται το περιεχόμενό τους, παρέχοντας δυνατότητα επανεξέτασης.
Πλεονέκτημα: Αυξημένη διαφάνεια και δυνατότητα αμφισβήτησης της απόφασης.
Μειονέκτημα: Δεν είναι πάντα ξεκάθαρα τα κριτήρια με τα οποία λαμβάνεται η αρχική απόφαση αφαίρεσης, γεγονός που μπορεί να προκαλέσει σύγχυση.
Εικόνες 3,4, 5, 6, 8
2. Καταπολέμηση Παραπληροφόρησης και υποκίνησης βίας
Παλαιότερη Πολιτική: Ανεξάρτητοι ελεγκτές αναγνώριζαν το ψευδές περιεχόμενο, αλλά δεν υπήρχε πάντα συνοδευτική εξήγηση.
Νέα Πολιτική: Όταν οι ελεγκτές εντοπίζουν παραπληροφόρηση, το περιεχόμενο καλύπτεται και δίνεται εξήγηση για την απόφαση. (Εδώ ακολούθησαν το επιτυχημένο παράδειγμα του Χ πρώην Twitter)
Πλεονέκτημα: Οι χρήστες έχουν καλύτερη ενημέρωση για το πώς αξιολογείται το περιεχόμενο.
Μειονέκτημα: Η κάλυψη περιεχομένου μπορεί να θεωρηθεί υπερβολική, ειδικά όταν πρόκειται για θέματα που έχουν πολλές οπτικές γωνίες.
Εικόνες 10, 11, 12,13,14,15,16
3. Προστασία Δικαιωμάτων Πνευματικής Ιδιοκτησίας
Παλαιότερη Πολιτική: Η Meta διατηρούσε ευρεία (αν όχι πλήρη) δικαιώματα χρήσης για το περιεχόμενο που ανέβαζαν οι χρήστες της.
Νέα Πολιτική: Αν και οι χρήστες συνεχίζουν να παραχωρούν τα δικαιώματα χρήσης, η Meta δηλώνει πλέον ότι δεν διεκδικεί την κυριότητα των δημιουργικών αυτών.
Πλεονέκτημα: Οι χρήστες μπορούν να αισθάνονται μεγαλύτερη ασφάλεια για την ιδιοκτησία τους.
Μειονέκτημα: Τα δικαιώματα χρήσης παραμένουν ευρείας εμβέλειας, δίνοντας στη Meta δικαίωμα χρήσης του περιεχομένου πχ για διαφημίσεις χωρίς αποζημίωση.
Εικόνα 9987
4. Περιορισμοί για Παραβιάσεις Κανόνων
Παλαιότερη Πολιτική: Οι χρήστες τιμωρούνταν αν παραβίαζαν κάποιον κανόνα, αλλά οι συνέπειες ήταν ασαφείς.
Νέα Πολιτική: Κάθε επίπεδο ποινής είναι ξεκάθαρα καθορισμένο, από απλή προειδοποίηση έως αποκλεισμό 30 ημερών.
Πλεονέκτημα: Η σαφήνεια μειώνει την αβεβαιότητα για τους χρήστες.
Μειονέκτημα: Οι αυστηροί περιορισμοί μπορεί να φανούν υπερβολικοί, ειδικά για χρήστες που κάνουν μικρές παραβιάσεις.
Εικόνες 9985, 9990, 9991, 9992.
5. Δυνατότητα Αμφισβήτησης και Επανεξέτασης
Παλαιότερη Πολιτική: Οι επιλογές αμφισβήτησης και επανεξέτασης μιας απόφασης της Meta ήταν περιορισμένες και ασαφείς.
Νέα Πολιτική: Οι χρήστες έχουν πλέον την επιλογή να ζητήσουν επανεξέταση της απόφασης αφαίρεσης ή αποκλεισμού περιεχομένου.
Πλεονέκτημα: Ελπίζουμε έτσι να αποκατασταθεί έστω και στο ελάχιστο το κοινό αίσθημα δικαίου των χρηστών, που τόσο έχει τραυματιστεί την τελευταία δεκαετία.
Μειονέκτημα: Η διαδικασία μπορεί να είναι αργή και σε ορισμένες περιπτώσεις η απόφαση να μην αλλάξει, παρά την προσφυγή.
Εικόνα 9985
6. Περιορισμοί Περιεχομένου με Ιδεολογικό Υπόβαθρο
Παλαιότερη Πολιτική: Οι αναφορές σε βίαιες ιδεολογίες αφαιρούνταν χωρίς συγκεκριμένη καθοδήγηση.
Νέα Πολιτική: Το Facebook εξηγεί ότι θα αφαιρεί μόνο περιεχόμενο που υποστηρίζει ή προωθεί ιδεολογίες μίσους, όπως ο ναζισμός και η λευκή υπεροχή. Εδώ μας κάνει άσχημη εντύπωση πως δεν κάνει καμία ξεκάθαρη αναφορά στην ισλαμιστική ιδεολογία, παρόλο που έχει ακριβώς τα ίδια ή και χειρότερα χαρακτηριστικά από τις προαναφερόμενες ιδεολογίες.
Πλεονέκτημα: Βελτιώνεται κάπως η προστασία της κοινότητας από ρητορική μίσους.
Μειονέκτημα: Υπάρχουν μεγάλα κενά στην διατύπωση που αφήνουν περιθώρια για παρερμηνείες και εκμετάλλευση των όρων αυτών .
Εικόνα 9995
7. Ενημερώσεις για Επικίνδυνες Οργανώσεις
Παλαιότερη Πολιτική: Οι αναφορές σε επικίνδυνες οργανώσεις ήταν περιορισμένες, χωρίς δυνατότητα δημοσίευσης πληροφοριών για κοινωνικό διάλογο.
Νέα Πολιτική: Αναγνωρίζεται το δικαίωμα αναφοράς σε επικίνδυνες οργανώσεις, στο πλαίσιο ενημερωτικού και κοινωνικού διαλόγου.
Πλεονέκτημα: Ενισχύεται η ελευθερία του λόγου, έστω και με ουδέτερες αναφορές.
Μειονέκτημα: Η πολιτική μπορεί να περιορίσει χρήστες που επιθυμούν να εκφραστούν με πιο άμεσο τρόπο για τέτοια θέματα.
Εικόνες 9997, 9998,9999
8. Υποχρέωση Χρήσης Πραγματικού Ονόματος και Επικαιρότητα Προφίλ
Παλαιότερη Πολιτική: Οι χρήστες μπορούσαν να δημιουργήσουν προφίλ με ψευδώνυμο ή περιορισμένες πληροφορίες.
Νέα Πολιτική: Το Facebook απαιτεί πλέον από τους χρήστες να χρησιμοποιούν το πραγματικό τους όνομα και να παρέχουν ακριβείς πληροφορίες για τον εαυτό τους. Επίσης, μπορούν να έχουν μόνο έναν προσωπικό λογαριασμό.
Πλεονέκτημα: Η πολιτική αυτή προωθεί την αυθεντικότητα και την ασφάλεια στην πλατφόρμα, μειώνοντας τον κίνδυνο ψεύτικων προφίλ και κακόβουλων δραστηριοτήτων.
Μειονέκτημα: Οι χρήστες που επιθυμούν να διατηρήσουν την ανωνυμία τους για λόγους προστασίας ιδιωτικότητας ή για επαγγελματικούς λόγους ενδέχεται να περιοριστούν.
Εικόνες 9981, 9982,
9. Περιορισμοί στην Αναφορά και Αμφισβήτηση Περιεχομένου
Παλαιότερη Πολιτική: Οι χρήστες μπορούσαν να χρησιμοποιούν τα εργαλεία αναφοράς χωρίς αυστηρούς περιορισμούς, με δυνατότητα υποβολής καταγγελιών για κάθε περιεχόμενο που θεωρούσαν ακατάλληλο.
Νέα Πολιτική: Πλέον, το Facebook απαγορεύει την κατάχρηση των καναλιών αναφοράς με αβάσιμες, ψευδείς ή κακόβουλες καταγγελίες. Ορίζεται ότι οι χρήστες δεν μπορούν να χρησιμοποιούν τα εργαλεία αναφοράς για περιεχόμενο που δεν παραβιάζει σαφώς τους όρους χρήσης, ενώ η συχνή υποβολή αναφορών μπορεί να οδηγήσει σε περιορισμούς.
Πλεονέκτημα: Η πολιτική αυτή αποσκοπεί στην αποφυγή κατάχρησης του συστήματος αναφοράς και στη μείωση του όγκου ψευδών ή ανούσιων καταγγελιών, ώστε να διατηρείται αποτελεσματικότερη η διαδικασία αναθεώρησης και παρέμβασης.
Μειονέκτημα: Ωστόσο, οι περιορισμοί αυτοί μπορεί να λειτουργήσουν αποτρεπτικά για χρήστες που επιθυμούν να αναφέρουν περιεχόμενο που, ενώ δεν παραβιάζει εμφανώς τους όρους, θεωρείται αμφιλεγόμενο. Επίσης, η απουσία επαρκούς πληροφόρησης για τη διαδικασία, μπορεί να δημιουργήσει εμπόδια στην ελευθερία έκφρασης και στην ασφάλεια των χρηστών.
Εικόνα 9984
10. Πρόγραμμα Bug Bounty: Ενθάρρυνση Εξωτερικών Χρηστών να Αποκαλύπτουν Τρωτά Σημεία
Παλαιότερη Πολιτική: Το Facebook παραδοσιακά βασιζόταν σε εσωτερικές διαδικασίες ασφαλείας για την αναγνώριση και επίλυση προβλημάτων.
Νέα Πολιτική: Μέσω του προγράμματος “Bug Bounty,” το Facebook παρέχει χρηματικές αμοιβές σε εξωτερικούς ερευνητές ασφάλειας για την αναφορά κενών ασφαλείας.
Πλεονέκτημα: Το πρόγραμμα αυτό ενισχύει την ασφάλεια της πλατφόρμας. Προσελκύει ανεξάρτητους ειδικούς να εντοπίσουν προβλήματα που ενδεχομένως θα περνούσαν απαρατήρητα από την εσωτερική ομάδα του Facebook.
Μειονέκτημα: Ωστόσο, η ενίσχυση της εξάρτησης από εξωτερικούς συνεργάτες ενδέχεται να ανοίξει πόρτες σε επιθέσεις από κακόβουλους ερευνητές που μπορεί να εκμεταλλευτούν τα τρωτά σημεία ή να τα διαρρεύσουν σε τρίτους.
Εικόνα 9989
Β. Όροι που δημιουργούν σοβαρές ανησυχίες.
Παρακάτω ακολουθούν οι όροι που τουλάχιστον εμάς μας θορύβησαν. Τα νέα πεδία ασάφειας, κατά την ταπεινή μας άποψη, δεν είναι καθόλου αθώα. Μπορεί να είναι το επόμενο βήμα της μεταμοντέρνας λογοκρισίας. Στην εποχή της τεχνητής νοημοσύνης, δεν θέλει πολύ να σου στέλνουν ένα προκάτ ΑΙ κείμενο, όπου θα σου εξηγούν γιατί αυτό που έγραψες εμφορείται από ιδεολογία βίας και λευκής υπεροχής και έτσι να μπλοκάρετε ο λογαριασμός σου. Το ουσιαστικό πρόβλημα είναι ότι αυτές οι πλατφόρμες συν τω χρόνω υποκαθιστούν τη δικαιοσύνη. 
1. Χρήση όρου “Λευκή Υπεροχή”
Ο όρος «λευκή υπεροχή» έχει πλέον συσχετιστεί στενά με την ιδεολογία του «woke» κινήματος και την Κριτική Θεωρία. Πολλοί θεωρούν ότι είναι έκφραση ρατσιστική που αντί να στοχοποιεί μαύρους, αυτή τη φορά στοχοποιεί λευκούς. Χρησιμοποιείται από νεομαρξιστές, όχι απλώς για να περιορίσει άλλες ιδεολογίες, αλλά και για να ελέγξει το αφήγημα και να απονομιμοποιήσει ευρύτερες θέσεις. Υπό αυτήν την έννοια, όροι όπως «λευκή υπεροχή» μπορούν να γίνουν εργαλείο λογοκρισίας και να χρησιμοποιηθούν δόλια για να καταπνίξουν απόψεις διαφωνούντων.
Εικόνα 09
2. Ευρεία ερμηνεία για την Προώθηση του Μίσους
Οι οντότητες που χαρακτηρίζονται ως «μη κρατικοί δρώντες» και αποκλείονται λόγω προώθησης μίσους είναι ασαφώς ορισμένες. Αυτός ο όρος περιλαμβάνει όχι μόνο ομάδες που προβαίνουν σε πράξεις βίας αλλά και όσες χρησιμοποιούν ρητορική μίσους. Ακόμη και αν δεν εμπλέκονται σε άμεσες βίαιες πράξεις ή δεν έχουν επαρκείς συνδέσεις με βίαιους φορείς.
Αυτή η ευρεία ερμηνεία μπορεί να ανοίξει το δρόμο για αμφιλεγόμενες διαγραφές, ανάλογα με το ποιος θα κληθεί να κάνει την αξιολόγηση. Ο όρος αυτός επιτρέπει τον αποκλεισμό οντοτήτων μόνο και μόνο λόγω ρητορικής ή χαλαρών συνδέσεων. Χρήστες με ιδεολογικές διαφορές μπορεί να βρεθούν στο στόχαστρο και να αποκλειστούν για ασαφείς λόγους, περιορίζοντας τη δυνατότητα ελεύθερης έκφρασης σε όσους υιοθετούν διαφορετικές θέσεις.
Εικόνα 018
3. Σάτιρα και Κριτική με Όρια
Σε ορισμένες περιπτώσεις επιτρέπεται η δημοσίευση περιεχομένου που ενδέχεται να παραβιάζει τους Όρους της κοινότητας, αρκεί να είναι ξεκάθαρο ότι πρόκειται για σάτιρα ή κριτική. Αυτός ο περιορισμός αφήνει το περιθώριο στους χρήστες να ασκήσουν δημιουργική και καυστική κριτική. Ταυτόχρονα θέτει αυστηρά όρια για να αποτρέψει καταχρήσεις.
Ενώ η προσθήκη αυτή μπορεί να ενισχύει την ελευθερία της έκφρασης, κρύβει και κάποιους κινδύνους. Η διακριτική ευχέρεια του Facebook να καθορίσει αν κάτι αποτελεί σάτιρα ή όχι, μπορεί να οδηγήσει σε αυθαίρετες αποφάσεις και λογοκρισία, ιδίως σε ευαίσθητα θέματα.
Εικόνα 019
4. Ιδεολογική προπαγάνδα μέσω σκοτεινών ΜΚΟ
Έννοιες όπως “ποικιλομορφία, ισότητα και προσβασιμότητα” (ή diversity, equity & inclusion) συνδέονται με τη νεομαρξιστική ιδεολογία. Χρησιμοποιούνται από το «woke» νεομαρξιστικό κίνημα για να προωθήσουν συγκεκριμένη πολιτική αντζέντα. Χωρίς ποτέ να τους έχει εκλέξει κανείς και να τους έχει εξουσιοδοτήσει για κάτι τέτοιο.
Η συμμετοχή ύποπτων ΜΚΟ στη διαμόρφωση πολιτικών εγείρει ανησυχίες, καθώς είναι γνωστή η μεθοδολογία των νεομαρξιστών να επιδιώκουν επιρροή μέσω γραφειοκρατικών δομών και οργανώσεων ΜΚΟ. Έτσι, υπάρχει ο κίνδυνος οι εν λόγω πολιτικές να λειτουργήσουν ως μοχλοί ιδεολογικής κατεύθυνσης, καθιστώντας τη λογοκρισία στο Facebook πιο εκλεπτυσμένη και συγκαλυμμένη.
Εικονες 035, 036, 9994
5. Αόρατη Διαφήμιση με τα Στοιχεία σας
Η πολιτική αυτή δεν είναι καινούργια. Απλά τώρα η Meta είναι πιο ειλικρινείς προς τους χρήστες της. Τους γνωστοποιεί την εμπορική εκμετάλλευση των δεδομένων τους για την προώθηση προϊόντων ή υπηρεσιών. Παρόλο που αυτό ενδέχεται να βελτιώνει την εμπειρία του χρήστη ως προς ΤΟ ΤΙ διαφημίσεις βλέπει, τα ερωτήματα για την προστασία των προσωπικών δεδομένων παραμένει. Η αόρατη επιρροή της πλατφόρμας στην κοινωνική αντίληψη των χρηστών γεννά νέους προβληματισμούς.
Εικόνα 9988
Συμπερασματικά
Οι νέες πολιτικές του Facebook φέρνουν αλλαγές που ενδέχεται να βελτιώσουν τη διαφάνεια και την ασφάλεια στην πλατφόρμα. Ταυτόχρονα εγείρουν ερωτήματα για τον έλεγχο των δεδομένων και την ιδεολογική επιρροή κακοπροαίρετων. Κάθε χρήστης χρειάζεται να είναι ενημερωμένος και να αξιολογεί προσεκτικά πώς αυτές οι αλλαγές επηρεάζουν την ιδιωτικότητά του και την ελευθερία του λόγου. Η κατανόηση των νέων όρων δεν αφορά μόνο τη χρήση της πλατφόρμας, αλλά και τον αντίκτυπο που μπορεί να έχουν οι πολιτικές αυτές στη διαμόρφωση της κοινωνικής πραγματικότητας.