Πόλεμος δασμών: Εξηγώ στην 8χρονη εγγονή μου τι κρύβεται από πίσω

Η εγγονή μου είναι ένα πανέξυπνο πλάσμα. Γεμάτο απορίες για τα πάντα. Και εγώ απολαμβάνω να λύνω αυτές τις απορίες και να τις δημιουργώ καινούργιες. 

Και μια και η επικαιροτητα τις τελευταίες μέρες γυρίζει γύρω από τον πόλεμο δασμών (όλοι μιλούν γι αυτό)  είπα να προετοιμαστώ σε περίπτωση που με ρωτήσει για το θέμα. 

Κάθησα λοιπόν και προσπάθησα να βάλω την άναρχη σοφίτα της σκέψης μου σε μια σειρά. Δεν μπορείτε να φανταστείτε πόσο δυσκολεύτηκα. Παρόλο που διαβάζω οικονομικά, ιστορικά και γεωστρατηγικά θέματα από χόμπι εδώ και χρόνια. Χρειάστηκε να ανατρέξω σε παλιές και νέες πηγές, χρειάστηκε να ξενυχτίσω και να διαβάσω σαν μαθητούδι.  Μου πήρε μέρες να συνδέσω τα κομμάτια του παζλ και να καταλήξω στο κείμενο που ακολουθεί. 

Αν μπορείτε να μου αποδείξετε (με στέρεα επιχειρήματα και στοιχεία) πως κάνω λάθος, θα το χαρώ πολύ.

Προσεύχομαι και παρακαλώ η εγγονή μου (και όλα τα παιδιά του κόσμου) να μην με ρωτήσει ποτέ για αυτό το θέμα και να συνεχίσει να είναι ένα ανέμελο παιδάκι που πάει σχολείο και παίζει με τους φίλους του. Αλλά εγώ σαν γιαγιά, νιώθω πλέον πολύ πιο ανήσυχη, για όσα συμβαίνουν αυτές τις μέρες για εμάς, χωρίς εμάς. 

Παρακάτω το κείμενο που ετοίμασα για να εξηγήσω στην εγγονή μου τι κρύβεται πίσω από τον “Πόλεμο των Δασμών” των ΗΠΑ.

Πόλεμος Δασμών. Τι κρύβεται από πίσω με απλά λόγια

Φαντάσου μια μεγάλη, πολύβουη πολυκατοικία. Μια μικρογραφία του κόσμου. Ζουν πολλές οικογένειες εκεί, αλλά δύο ξεχωρίζουν. Μένουν στα ρετιρέ, έχουν τη μεγαλύτερη επιρροή, αλλά… ζουν με δανεικά. 

Η οικογένεια των ΗΠΑ και η οικογένεια της Κίνας. 

Δεν έχουν ιδιαίτερα φιλικές σχέσεις, αλλά έχουν μάθει να συναλλάσσονται. Με μουρμούρα, αλλά ας όψεται το συμφέρον.

Η οικογένεια Κίνα, χρόνια τώρα, κρατά τα κλειδιά για το υπόγειο της πολυκατοικίας. Εκεί βρίσκεται το μεγαλύτερο εργαστήρι, που παράγει τα κρίσιμα  ανταλλακτικά για ό,τι κινείται και δουλεύει στο κτίριο. Από κινητά μέχρι λάμπες, από φωτοβολταϊκά  μέχρι τσιπ υπολογιστών. Το λένε «εργαστήριο σπάνιων γαιών» και το διευθύνει  αποκλειστικά ο πατερούλης της οικογένειας Κίνα (ΚΚΚ), με εργάτες στρατιωτάκια, που δουλεύουν 16 ώρες, με μηδενικά δικαιώματα, υπό πλήρη έλεγχο. Η διαφάνεια είναι ανύπαρκτη, η διαφωνία τιμωρείτε και η ζωή κοστολογείται πολύ φτηνά.

Η οικογένεια ΗΠΑ από την άλλη, έχει το μεγαλύτερο και πολυτελέστερο διαμέρισμα.Εχει παραξενιές και μερικές φορές μπλέκεται στις υποθέσεις άλλων οικογενειών, αλλά έχει κάτι που λείπει από την οικογένεια Κίνα. Δημοκρατία. Κουτσή, στραβή, αλλα λειτουργεί με κανόνες, δεν έχει εργάτες στρατιωτάκια, έχει πολίτες, διεξάγει  εκλογές, υπάρχει διάλογος, ανεξάρτητη δικαιοσύνη και κανείς δεν βρίσκεται  στο απυρόβλητο.

Αυτό που λείπει από τις ΗΠΑ, είναι τα τα κρίσιμα υλικά και εξαρτήματα από το υπόγειο. Και μέχρι τώρα, πλήρωνε την Κίνα για να τα παίρνει. Όχι με χαρά. Το έκανε με μούτρα, με γκρίνια, με δυσφορία. Αλλά πλήρωνε. Γιατί ήξερε πως χωρίς αυτά, δεν μπορεί να δουλέψει το ρετιρέ αλλά και ολόκληρη η πολυκατοικία. Και ήλπιζε, ίσως αφελώς, ότι η Κίνα θα ήταν ένας δύσκολος αλλά καλος γειτονας.

Μόνο που τα τελευταία χρόνια, η Κίνα άρχισε να επεκτείνεται σε όλη την πολυκατοικία. Υπενοικίασε αθόρυβα κρίσιμες υποδομές στα διαμερίσματα της  Αφρικής, εξαγόρασε το θυρωρείο του Παναμά, ανέλαβε τον έλεγχο της  5G τηλεφωνίας σε διαμερίσματα της Νοτίου Αμερικής  και φλέρταρε σχεδόν με όλα τα διαμερίσματα της Ευρώπης. 

Το χειρότερο όμως ήταν πως η  ιδεολογία της οικογένειας Κίνας, είχε αρχίσει να διαχέεται και να αποκτά θαυμαστές  μέσα στην ίδια την οικογένεια των ΗΠΑ και τους θεσμούς των Δυτικών διαμερισμάτων. Κάτι  σαν μικρόβιο ( νεομαρξιστικο) 

Και οι ΗΠΑ τρόμαξαν. Στάθηκαν και σκέφτηκαν.  «Τι θα γίνει αν μια μέρα η Κίνα αποφασίσει να αλλάξει τακτική; Αν σταματήσει να πουλάει τα προϊόντα της και ανεβάσει τις τιμές ή σταματήσει να μας προμηθεύει εξαρτήματα;»

Έτσι άρχισε ο πόλεμος των ρετιρέ.

Η οικογένεια ΗΠΑ έβαλε δασμούς. Δηλαδή, είπε: «Θες να πουλάς στην οικογένεια μας; Δεν θα κερδίζεις μόνο εσύ. Θα πληρώνεις κιόλας σε εμάς». Η Κίνα απάντησε: «Ωραία, τότε δεν έχει σπάνιες γαίες και θα βάλω κ εγώ ίδιους δασμούς στα εξαρτήματα που σου πουλώ». Ετσι ουσιαστικά επιβεβαίωσε στις ΗΠΑ πώς βλέπει τον έλεγχο των γαιων και εξαρτημάτων ως εργαλείο πίεσης και εκβιασμού. 

Από τότε, κάθε οικογένεια στην πολυκατοικία άρχισε να νιώθει τον αντίκτυπο. Τα προϊόντα άρχισαν να ακριβαίνουν, οι επενδύσεις να παγώνουν, η ένταση να ανεβαίνει.

Μακροπρόθεσμα; Ίσως κάποιοι αρχίσουν να φτιάχνουν δικά τους εξαρτήματα. Ίσως η πολυκατοικία γίνει πιο αυτόνομη. Αλλά το κλίμα μυρίζει μπαρούτι και μέχρι τότε ποιος  ζει ποιος πεθαίνει. 

Όμως, το μεγαλύτερο πρόβλημα παραμένει. Αναφέρομαι  στο συσσωρευμένο χρέος. Οι οικογένειες έχουν δανειστεί υπερβολικά, δημιουργώντας μια «φούσκα» που, αν σκάσει, θα ανατινάξει ολόκληρη την πολυκατοικία. Αλλά κανείς δεν ασχολείται με αυτό. 

Οι δασμοί και οι εμπορικές διαμάχες είναι απλώς συμπτώματα αυτού του βαθύτερου προβλήματος. Μπορούν όμως δύο τόσο διαφορετικές (ιδεολογικά) οικογένειες να συνεννοηθούν; 

Γίνεται η μέρα και η νύχτα να συναντηθούν ποτέ; Δύσκολο έως αδύνατο γιατί αν μπορούσαν θα το είχαν ήδη καταφέρει εδώ και δεκαετίες. Σε καιρούς ευημερίας. 

Και τώρα όλοι έχουν μπροστά τους μια επιλογή. 

Ή θα συνεχίσουν να βλέπουν τον κόσμο σαν ένα σουπερμάρκετ, όπου ό,τι είναι φθηνότερο είναι και καλύτερο…

Ή θα καταλάβουν ότι η οικογένεια Κίνα δεν πουλάει απλώς προϊόντα. Πουλάει και ένα μοντέλο. Ολοκληρωτικό. Σιωπηλό. Επεκτατικό.

Και τότε, οι (ευάλωτοι πλέον) διαμερισματουχοι της πολυκατοικίας (δυτικοί), αν θέλουν να παραμείνουν ελεύθεροι, θα πρέπει να ενωθούν και να ανασυνταχθούν , πράγμα δύσκολο, γιατί έχουν λουφάξει στην βολή τους και κοιμούνται τον ύπνο του δικαίου. 

Εν περιλήψη, με απλά λόγια, ο πόλεμος δασμών δεν είναι ενας απλός καβγάς για ταρίφες, τεχνολογική υπεροχή  και σπάνιες γαιες. 

Είναι μια μάχη για το ποιος θα βάζει  τους κανόνες στη μεγαλύτερη πολυκατοικία του κόσμου. Και αυτή η μάχη θα καθορίσει το μέλλον όλων μας.