Facebook Likes: Γιατί η Meta Πρέπει να Κρύψει τα Ονόματα Χρηστών

 Οι “σερίφηδες της ηθικής” μετατρέπουν τα Facebook Likes σε όπλο στοχοποίησης. Γιατί η Meta πρέπει να δράσει άμεσα.

Το X (πρώην Twitter) έκρυψε τα ονόματα πίσω από τα likes για έναν ωμό αλλά έντιμο λόγο. Για να μην τιμωρούνται οι χρήστες για το τι πατάνε. «Δημιουργούν λάθος κίνητρα, ο κόσμος φοβάται αντίποινα», συμπληρώνει ο διευθυντής μηχανικής Χαοφέι Γουάνγκ . Από τον Ιούνιο 2024, μόνο ο δημιουργός μιας ανάρτησης βλέπει ποιοι την έκαναν like, Κανένας άλλος.  

Το Facebook αντίθετα,  επιτρέπει στον καθένα να δει ονομαστικά τους χρήστες που έκαναν like σε μια ανάρτηση. Το ίδιο το support του Facebook εξηγεί πώς βλέπεις τα ονόματα όσων αντέδρασαν σε post. 

Ο δημιουργός και το κοινό της ανάρτησης μπορούν να δουν ποιος πάτησε τι. Αυτό το κενό είναι ακριβώς το σημείο εκμετάλλευσης των κυκλωμάτων.  Η δημόσια έκθεση των ονομάτων των χρηστών πίσω από τα likes θυμίζει περισσότερο προσκλητήριο για στοχοποίηση τους. 

«Σκοτεινά κυκλώματα»; Υπάρχουν και δουλεύουν οργανωμένα

Η Meta δημοσιεύει τακτικά αναφορές για brigading ή coordinated harassment (μαζικά σχόλια, downvotes, bullying κλπ) και mass reporting ( μαζικές αναφορές για αφαίρεση περιεχομένου) για δίκτυα που συντονίζονται και παρενοχλούν ή  φιμώνουν χρήστες.

Το 2021/2022 η Meta κατέβασε ολόκληρα τέτοια δίκτυα από Κίνα, Παλαιστίνη, Ιταλία, Γαλλία κ.ά για οργανωμένη παρενόχληση ή μαζικές αναφορές. Πραγματικούς και ψεύτικους λογαριασμούς που επιτίθενται συντονισμένα σε προφίλ ή σελίδες και καταχρώνται τις αναφορές, για να ρίξουν περιεχόμενο ή και την ίδια την σελίδα ή το προφιλ του θύματος. 

Mass reporting ήταν αυτό που συνέβει πρόσφατα και στην σελίδα Protocols without Zion (ανέβασα ποστ για το θέμα αυτό στο προσωπικό μου προφίλ) που ευτυχώς δεν κατάφεραν να κατεβάσουν οι γνωστοί άγνωστοι, χάρη στην έγκαιρη παρέμβαση των φίλων της σελίδας.  

Όσοι με διαβάζουν από το 2016 γνωρίζουν πως αυτά τα (χρηματοδοτούμενα από ποιον, ας το ερευνήσουν άλλοι) δίκτυα δεν περιορίζονται στο Facebook. Χρησιμοποιούν κλειστά κανάλια στο Telegram, Facebook group κλπ και οργανώνουν doxxing (πρακτική της διαδικτυακής αποκάλυψης ιδιωτικών ή ευαίσθητων προσωπικών δεδομένων χωρίς τη συγκατάθεσή του θύματος) και στοχοποίηση χρηστών του Facebook, με πραγματικά περιστατικά, ονόματα και χιλιάδες μηνύματα τεκμηριωμένα. 

Αν θες να δεις πώς λειτουργούν τα οργανωμένα δίκτυα στοχοποίησης, δεν χρειάζεται να ψάξεις σε σκοτεινά forums. Αρκεί να διαβάσεις  ακαδημαϊκά papers. Επέλεξα να σου παρουσιάσω το paper  των Stringhini και Blackburn για να δείξω και μια άλλη διάσταση του προβλήματος. 

Το paper εμφανίζεται σαν «ουδέτερη» μελέτη, αλλά οι ίδιες οι λέξεις  προδίδουν τα biases των δύο καθηγητών (που έχω στοιχειοθετήσει για όποιον ενδιαφέρεται). ¨Όταν μιλούν για την δεξιά ή την άκρα δεξιά, χρησιμοποιούν βαρύγδουπους όρους όπως hate speech, extremism, misinformation. Όταν μιλούν για την αριστερά, οι εκφράσεις μαλακώνουν και γίνονται «left wing activism», «progressive communities» κλπ.

Αυτή η γλωσσική μεροληψία κάνει το paper αποκαλυπτικό. Δεν δείχνει μόνο πώς δρουν τα σκοτεινά κυκλώματα και οι αιμοσταγείς διαδικτυακοί “σερίφηδες της ηθικής”. Δείχνει επίσης πώς και η ίδια η ακαδημαϊκή κοινότητα γαλουχήθηκε (με πλούσια χρηματοδότητηση βεβαίως βεβαίως) να βλέπει τον κόσμο μέσα από το αριστερό ιδεολογικό φίλτρο. Αυτός ήταν και ο λόγος που η κυβέρνηση Τραμπ το 2025 ακύρωσε δύο NSF grants προς τον εν λόγω καθηγητή Stringhine συνολικής αξίας $1εκ. 

Πώς λειτουργεί το ύπουλο παιχνίδι βήμα προς βήμα

Ξαναγυρνώντας στο paper των Stringhini και Blackburn, προσέξτε πώς περιγράφουν τα «στάδια» μιας συντονισμένης επίθεσης προς τον χρήστη που εντόπισαν μέσω Like και στοχοποιούν:

1. Κλήση για επίθεση και εντοπισμός στόχου (Call for attack phase).  Ξεκινά με μια πρόσκληση  της ομάδας σε Telegram/Discord/κλειστά FB groups. Τα κίνητρα λέγεται πως μπορεί να είναι αυθόρμητα, για “διασκέδαση” ή καθαρή προπαγάνδα. 
2. Προετοιμασία. (Preparation phase).  Στη φάση αυτή, οι αιμοσταγείς «σερίφηδες της ηθικής» οργανώνονται, μοιράζονται πληροφορίες για το θύμα και τακτικές για αποφυγή ανίχνευσης, όπως ψεύτικα ονόματα κλπ.  Παράλληλα αρχίζουν να βγάζουν  προσωπικά στοιχεία του θύματος στο φως (doxxing), στέλνουν e-mails σε εργοδότες και φτιάχνουν ιστορίες με στόχο να καταστρέψουν ζωές.
3. Εκτέλεση (Execution phase). Σε αυτή τη φάση πραγματοποιείται η επίθεση στο ανυποψίαστο θύμα με ενέργειες όπως μαζική παρενόχληση (brigading), σχόλια μίσους, προβολή προσβλητικών εικόνων ή  π@ρν@γραφικού υλικού κλπ. Οι ενέργειες μπορεί να είναι αποσυνδεδεμένες, εστιάζοντας στη δημιουργία μέγιστης αναστάτωσης. 
4. Αναφορά (Reporting Back phase). Μετά την επίθεση, οι συμμετέχοντες, σαν γκρουπ θεραπείας μίσους, επιστρέφουν στην κλειστή τους κοινότητα για να μοιραστούν αποτελέσματα και πιπεράτες λεπτομέρειες και φυσικά συγχαρητήρια μεταξύ τους. Αυτό ενισχύει τους κοινωνικούς δεσμούς μεταξύ τους και ισχυροποιεί την ταυτότητα της ομάδας.  
5. Ολοκλήρωση (Wrap up/Celebration phase). O διαδικτυακός κανιβαλισμός τελειώνει με μια γιορτή για την “επιτυχία” του εγχειρήματος. Μετρούν «νίκες», μοιράζονται τρόπαια και πείθουν ο ένας τον άλλον πως έκαναν το κόσμο «καλύτερο». Ένας κύκλος τοξικής ηδονής που θρέφει τον επόμενο γύρο στοχοποίησης.

Όλα συνδέονται;

Προσέξτε τώρα κάτι ακόμη πιο αστείο. Άλλοι, εξίσου ευφάνταστοι “προοδευτικοί”, (αυτή τη φορά του PEN America) αφού παρουσιάζουν πραγματικά στοιχεία για το πρόβλημα των διαδικτυακών “σερίφηδων της ηθικής”, ζητούν να αντιμετωπίζεται το online abuse ως «spam». 

Στα χαρτιά, όλα καλά. Ποιος δεν θέλει προστασία; Στην πράξη όμως, όπως θα διαπιστώσετε, το report αγνοεί εντελώς τις στοχοποιήσεις συντηρητικών φοιτητών, καθηγητών, οποιουδήποτε δεν ταιριάζει στο νεομαρξιστικό αφήγημα. Και εδώ η αριστερή βία βαφτίζεται activism. Η δεξιά και ακροδεξιά, hate speech.

Με απλά λόγια η Pen America προτείνει αλγορίθμους που θα μπορούσαν να κλείσουν το στόμα σε όσους δεν υποστηρίζουν την αριστερή ατζέντα κι αυτό το βαφτίζουν «προστασία» ενώ στην πράξη είναι πρόταση για προληπτική λογοκρισία.  Ευτυχώς για όλους μας,  δύσκολα θα υλοποιήσουν τα σχέδια τους. 

Η προβληματική φύση των Likes οδήγησε πολλούς στα δικαστήρια. 

Ένα like μπορεί να σε βάλει σε μεγάλους μπελάδες. Εδώ παραθέτω μόνο 3 δικαστικές υποθέσεις, αλλά υπάρχουν δεκάδες αν όχι εκατοντάδες αν ψάξεις στο ίντερνετ. 

Το 2016 μια δημόσια υπάλληλος στην Τουρκία έκανε Like σε posts που μιλούσαν επικριτικά εις βάρος της τουρκικής κυβέρνησης κι αυτό οδήγησε στην απόλυση της. Το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων (υπόθεση Melike κατά Τουρκίας),  έκρινε παράνομη την απόλυση της δημοσίου υπαλλήλου. 

Σε μια άλλη υπόθεση στη Ελβετία το 2017 το Zurich District Court καταδίκασε άνδρα (χωρίς να εξεταστεί η αλήθεια των κατηγοριών) που έκανε likes σε αναρτήσεις που κατηγορούσαν τον Erwin Kessler (αριστερός ακτιβιστής δικαιωμάτων ζώων) για ρατσισμό και αντισημιτισμό.  

Σε άλλη περίπτωση δημόσιος υπάλληλος στις ΗΠΑ απολύθηκε επειδή έκανε like στη σελίδα του πολιτικού αντιπάλου του εργοδότη του. Το Εφετείο το 2013 έκρινε ότι το like είναι πολιτική έκφραση, προστατευμένη από την Πρώτη Τροπολογία.  

Είναι πλέον πασιφανές πιστεύω, πως η πολιτική της Meta ( Facebook, Instagram, Threds κλπ) εκθέτει τους χρήστες. Ακόμη κι αν κρύψουν τον αριθμό των αντιδράσεων, τα ονόματα παραμένουν ορατά. Έτσι το Like από απλή ένδειξη συμφωνίας ή διαφωνίας εύκολα μπορεί να μετατραπεί σε εργαλείο πίεσης, φόβου, διαδικτυακού κανιβαλισμού και νομικών περιπετειών.

Η λογική λύση είναι σαφής. Τι επείγει να κάνει η Meta…χθες

Από την αφέλεια των Likes επείγει να περάσουμε στην ιδιωτικότητα των αντιδράσεων by default. Μόνο ο δημιουργός να βλέπει ποιοι αντέδρασαν με like. Οι υπόλοιποι να βλέπουν μόνο τον αριθμό των likes. 

Από την άγνοια κινδύνου επείγει να περάσουμε σε αρχιτεκτονικές εμπιστοσύνης. Επαλήθευση προέλευσης περιεχομένου, blockchain πιστοποίηση, αλγοριθμικά φίλτρα αλήθειας.

Αν η Meta ( Facebook, Instagram, Threads κλπ) θέλει να παραμείνει ως μια πλατφόρμα ελεύθερων ανθρώπων και όχι ως ψηφιακό Κολοσσαίο (όπου ο όχλος διψά για αίμα και “σερίφηδες της ηθικής” με σκοτεινά κίνητρα, αποφασίζουν ποιον θα ρίξουν στην αρένα) τότε επείγει να κρύψει τα ονόματα πίσω από τα Likes. Όχι αύριο. ΧΘΕΣ.

ΥΣ. Προτείνω σε όλους τους χρήστες των Social της Meta, να αντιγράψουν και να επικολήσσουν τα παρακάτω hashtags σε κάθε ανάρτηση τους,  σχόλιο ή δημόσια συζήτηση. Μόνο ενωμένοι μπορούμε να αναγκάσουμε τη Meta να σταματήσει την ψηφιακή ανθρωποφαγία που κρύβεται πίσω από τα likes.  Όχι αύριο. Χθες.

#HideTheLikes

#PrivacyByDefault

#LikesWithoutFear

#StopWeaponizedLikes

#MetaProtectUs